Bireysel Sunum Nedir?
İç Değerlendirmenin Amacı
İç değerlendirme dersin önemli bir parçasıdır ve hem standart seviye (SL) hem de yüksek seviye (HL) öğrencileri için zorunludur. Öğrencilerin, becerilerini ve bilgilerini farklı bir ortamda uygulamalarını ve yazılı sınavların içerdiği sınırlamalar olmadan kişisel ilgi alanlarının peşinden gidebilmelerini sağlar.
İç değerlendirme, bireysel sözlü sunum şeklinde bir görevden oluşur. Hem Standart Seviye hem Yüksek Seviye öğrencileri; biri orijinal dilinde incelenen, biri ise tercüme üstünden incelenen olmak üzere iki farklı eserden iki özeti kullanarak küresel bir soruna yönelik bakış açılarının bu eserlerde nasıl sunulduğuna ilişkin analizlerine odaklanan bireysel sözlü sunumla bir yanıt vermelidirler.
İç değerlendirme olabildiğince normal sınıf öğretimine bağlı kalmalı ve bu bağlamda öğrencilerin küresel sorunların öğrenen portfolyolarında nasıl sunulduğuna ilişkin çalışmalarına, analizlerine ve incelemelerine yönelik ifadelerine dayanmalıdır.
Bireysel sunum hem SL hem de HL öğrencileri için aynı kriterler geçerlidir. En yüksek puan 40 puandır.
Bireysel Sunum Kriterleri
İyi bir sunum için bireysel sunum kriterlerini anlamak ve özgün bir araştırma sorusu belirlemek çok önemlidir. Bu kısımda sizinle değerlendirme kritlererini öğreneceğiz.
- Kriter A: Bilgi, anlama ve yorumlama
- Kriter B: Analiz ve değerlendirme
- Kriter C: Odak noktası ve organizasyon
- Kriter D: Dil
- Aday özetlere ve bunların alındığı eserlere/metinlere yönelik ne düzeyde iyi bir bilgi ve anlayış sergiler?
- Aday küresel sorunla ilgili sonuçlara varmak adına özetlerden ve eserlerden/metinlerden aldığı bilgiyi ve anlayışı ne düzeyde kullanır?
- Fikirler, eserlere/metne yönelik referanslar tarafından ne kadar iyi desteklenmektedir?
- 0 Puan: Çalışma, aşağıdaki tanımlayıcıların belirttiği standarda ulaşmamaktadır.
- 1 - 2 Puan: Küresel sorunla ilişkili alıntılara ve eserlere/metinlere dair az miktarda bilgi ve anlayış var. Özetlere ve eserlere/metinlere yönelik referanslar nadir görülmekte ya da ender olarak uygun kullanılmaktadır.
- 3 - 4 Puan: Küresel sorunla ilişkili özetlere ve eserlere/metinlere dair biraz bilgi ve anlayış var. Özetlere ve eserlere/metinlere yönelik referanslar bazı durumlarda uygun kullanılmış durumdadır.
- 5 - 6 Puan: Küresel sorunla ilişkili özetlere ve eserlere/metinlere ve çıkarımlarının yorumlanmasına dair tatmin edici düzeyde bilgi ve anlayış vardır. Özetlere ve eserlere/metinlere yönelik referanslar genel olarak uygun ve adayın fikirlerini büyük oranda desteklemektedir.
- 7 - 8 Puan: Küresel sorunla ilişkili özetlere ve eserlere/metinlere ve sonuçlarının sürdürülür şekilde yorumlanmasına dair iyi düzeyde bilgi ve anlayış var. Özetlere ve eserlere/metinlere yönelik referanslar uygun ve adayın fikirlerini destekler niteliktedir.
- 9 - 10 Puan: Küresel sorunla ilişkili özetlere ve eserlere/metinlere ve çıkarımlarının ikna edici şekilde yorumlanmasına dair mükemmel düzeyde bilgi ve anlayış var. Özetlere ve eserlere/metinlere yönelik referanslar iyi seçilmiş ve adayın fikirlerini etkin şekilde desteklemektedir.
- Aday, yazar tercihlerinin küresel sorunu sunma yollarını analiz etmek ve değerlendirilmek amacıyla özetlerin her birine ve ilgili eserler/metinlere dair bilgi ve anlayışını ne düzeyde iyi kullanır?
- 0 Puan: Çalışma, aşağıdaki tanımlayıcıların belirttiği standarda ulaşmamaktadır.
- 1 - 2 Puan: Sözlü sunum betimleyicidir veya anlamlı analiz içermemektedir. Yazara ait tercihler nadiren belirtilmektedir ve belirtildiğinde de küresel sorunun sunumuna ilişkin yetersiz düzeyde anlaşılmaktadır.
- 3 - 4 Puan: Sözlü sunum bazı anlamlı analizler içerir, ancak tanıma bağlı bir yapıdadır. Yazara ait tercihler belli belirsiz belirtilmektedir ve/veya küresel sorunun sunumuna ilişkin kısmen anlaşılmış durumdadır.
- 5 - 6 Puan: Sözlü sunum özünde analitiktir ve özetlerin ve alındıkları eserlerin/metinlerin değerlendirmesi de büyük oranda anlamlıdır. Yazara ait tercihler belirtilmiştir ve küresel sorunun sunumuna ilişkin makul düzeyde anlaşılmış durumdadır.
- 7 - 8 Puan: Özetlerin ve alındıkları eserlerin/metinlerin analizi ve değerlendirmesi anlamlı ve bazı durumlarda aydınlatıcıdır. Yazara ait tercihlerin küresel sorunu sunmak adına nasıl kullanıldığıyla ilgili iyi bir anlayış mevcuttur.
- 9 - 10 Puan: Özetlerin ve alındıkları eserlerin/metinlerin analizi ve değerlendirmesi anlamlı ve aydınlatıcıdır. Yazara ait tercihlerin küresel sorunu sunmak adına nasıl kullanıldığıyla ilgili kapsamlı ve detaylı bir anlayış vardır.
- Aday yapılandırılmış, iyi dengelenmiş ve odaklanmış bir sözlü sunumu ne kadar iyi gerçekleştirir?
- Aday, fikirleri kapsamlı bir anlayışla ne düzeyde iyi bağlamaktadır?
- 0 Puan: Çalışma, aşağıdaki tanımlayıcıların belirttiği standarda ulaşmamaktadır.
- 1 - 2 Puan: Sözlü sunum göreve nadiren odaklanmaktadır. Fikirler arasında az sayıda bağlantı vardır.
- 3 - 4 Puan: Sözlü sunum göreve ve özetlerin kullanımına sadece bazı anlarda odaklanmaktadır ve eserlerle/metinlerle ilgili kısımlar da dengesizlikler olabilir. Fikirler arasında bazı bağlantılar var ancak bunlar her zaman uyumlu değillerdir.
- 5 - 6 Puan: Sözlü sunum bazı kusurlara rağmen göreve odaklanır; özetlerin kullanımı ve eserlerle/metinlerle ilgili kısımlar büyük oranda dengelidir. Fikirlerin geliştirilmesi büyük oranda mantıklıdır; fikirler genelde kapsamlı bir şekilde bağlantıdadır.
- 7 - 8 Puan: Sözlü sunum göreve dair büyük oranda net ve sürdürülür bir odak sağlamaktadır; özetlerin ve eserlerin/metinlerin kullanımı dengelidir. Fikirlerin geliştirilmesi mantıklıdır; fikirler etkili bir yaklaşımla kapsamlı bir şekilde bağlanır.
- 9 - 10 Puan: Sözlü sunum göreve dair açık ve sürdürülür bir odak sağlar; özetlerin ve eserlerin/metinlerin kullanımı dengelidir. Fikirlerin geliştirilmesi mantıklı ve ikna edicidir; fikirler inandırıcı bir şekilde bağlanmaktadır.
- Dil ne kadar açık, doğru ve etkilidir?
- 0 Puan: Çalışma, aşağıdaki tanımlayıcıların belirttiği standarda ulaşmamaktadır.
- 1 - 2 Puan: Dil ender şekilde açık ve doğrudur; hatalar genelde iletişimi geri plana atar. Kelime haznesi ve söz dizimi özensiz ve sık sık yanlış kullanılmaktadır. Tarz unsurları (örneğin üslup, ton ve retorik araçlar) göreve uygun değildir ve sözlü sunumu kötü etkilemektedir.
- 3 - 4 Puan: Dil genel olarak açıktır; hatalar bazen iletişimi geri plana atmaktadır. Kelime haznesi ve söz dizimi genelde özensiz ve yanlışlar içermektedir. Tarz unsurları (örneğin üslup, ton ve retorik araçlar) genelde göreve uygun değildir ve sözlü sunumu kötü etkilemektedir.
- 5 - 6 Puan: Dil açıktır; hatalar iletişimi geri plana atmaz. Kelime haznesi ve söz dizimi göreve uygun ancak basit ve tekrarlıdır. Tarz unsurları (örneğin üslup, ton ve retorik araçlar) göreve uygun ve sözlü sunumu iyi ya da kötü etkilemez.
- 7 - 8 Puan: Dil açık ve doğru; ara sıra görülen bazı hatalar iletişimi geri plana atmaz. Kelime haznesi ve söz dizimi uygun ve çeşitli kullanılmıştır. Tarz unsurları (örneğin üslup, ton ve retorik araçlar) göreve uygun ve sözlü sunumu kısmen iyi etkilemektedir.
- 9 - 10 Puan: Dil açık, doğru ve çok yönlü; ara sıra görülen bazı hatalar iletişimi geri plana atmaz. Kelime haznesi ve söz dizimi çok yönlü ve etki yaratmaktadır. Tarz unsurları (örneğin üslup, ton ve retorik araçlar) göreve uygun ve sözlü sunumu iyi etkilemektedir.
Bireysel Sunum Detayları
Süre: 15 dakika. (10 dakika: öğrencinin sözlü sunumu; 5 dakika: öğretmen soruları)
Görevin Doğası
Bireysel sözlü sunum şu isteğe yönelik olarak yapılır: Seçtiğiniz küresel sorunun, incelediğiniz eserlerden ikisinin içeriği ve biçemi tarafından sunulma yollarını inceleyin.
Görevin Açıklanması
Bireysel sözlü sunum, öğrencinin öğrenen portfolyosunda sunduğu incelemeyi temel alır. İnceleme sürecinde öğrenci bir dizi eseri ve çeşitli küresel sorunları sorgulayacaktır. Bireysel sözlü sunum öncesinde öğrencinin görevde hangi küresel sorunun ve hangi eserlerin inceleneceğini kararlaştırması gerekmektedir. İki eser seçilmelidir: biri orijinal olarak çalışılan dil A’da yazılmış olmalı, diğeri de tercüme edilmiş bir eser olmalıdır. Her eserden, sözünü ettiği küresel sorunu temsil eden ve 40 satırı geçmeyen bir özet seçilmelidir. Satır sayısı bulunmayan biçemlerde, öğretmenler mevcut zaman diliminde yeterince derin bir şekilde tartışılabilecek metin boyutu tarafından yönlendirilmelidir.
Eserlerin ve Özetlerin Seçimi
Seçilen eserlerin küresel sorunla açık bir bağlantısı olması gerekir. Bireysel sözlü sunum, eserin bu küresel sorunu temsil etme ve inceleme yollarına ilişkin iyi şekilde desteklenen bir argüman olmalıdır. Öğrenciler eserlerden birer adet olmak üzere toplam iki özet seçmelidir ve bunlar bu küresel soruna odaklanılan belirli anları net şekilde göstermelidir. Normalde bu özetler 40 satırı geçmemeli veya analiz etme açısından baş edilemeyecek miktarda materyal içermemelidir. Öğrenci, destekleyici bilgi olması amacıyla bu özetlerin ek açıklama içermeyen nüshalarını bireysel sözlü sunuma getirdiğinden, fazla uzun özetler öğrencinin esere yönelik sunumunu etkin şekilde detaylandırma becerisini geri plana atabilir. Özet, elbette ki tam bir metin de olabilir (örneğin tam bir şiir).
Özet, incelenen daha büyük bir eserin parçası olan bir edebî metinden (örneğin kısa bir hikâyeden) alındığında veya incelenen bir eserin parçası olan tam bir metin olduğunda (örneğin, bir şiir), öğrenciler bireysel sözlü sunumlarında bu daha büyük eserin ilgili yanlarını bir bütün olarak tartışmalıdırlar.
Özetler öğrencilerin yanıtlarına odaklanmasına yardımcı olmalı, alıntıları öğrenme gereğini ortadan kaldırmalı ve yazarın küresel sorunu sunarken kullandığı tarz, spesifik araçlar ve diğer belirgin teknikler gibi daha açık konuları incelemelerini sağlamalıdır. Özet tercihleri, özetlerin eserlerin tamamına uygunluğuna yönelik öğrencinin anlayışını göstermeli ve yazarların küresel soruna yönelik bakış açılarını şekillendirmek için yaptıkları daha büyük ve daha küçük tercihleri kapsamasını sağlamalıdır.
Küresel Sorunu Belirlemek
Küresel bir sorun şu üç özelliği içinde barındırır.
- Geniş/büyük ölçekte bir önemi vardır.
- Ulusötesidir.
- Etkisi yerel bağlamda her gün hissedilir.
Öğrenciler, kendilerine kılavuz olması açısından sözlü sunumlarında odaklanacakları bir küresel soruna nasıl karar verecekleri konusunda aşağıdaki sorgulama alanlarından birine ya da birkaçına bakabilirler. Bu konular her şeyi içermemektedir ve öğrencilerin fikirlerini oluşturma ve bireysel sözlü sunumlarını üzerine kuracakları belirli bir küresel sorunu belirleme aşamasında yararlanacakları bir başlangıç noktası görevi görür. Alanlar arasında büyük oranda örtüşmeler olabileceği de dikkate alınmalıdır.
Kültür, Kimlik ve Toplum
Öğrenciler, eserlerin aile, sınıf, ırk, etnik köken, milliyet, din, cinsiyet ve cinsel yönelim konularını nasıl ele aldığına ve bunların bireyler ve toplumlar üzerindeki etkilerine odaklanabilirler. Göç, sömürgecilik ve milliyetçilik konularına da odaklanabilirler.
İnançlar, Değerler ve Eğitim
Öğrenciler, eserlerin belirli toplumların sahip olduğu inançları ve değerleri nasıl ele aldığına ve bunların bireyleri, toplulukları ve eğitim sistemlerini nasıl şekillendirdiğine odaklanabilirler. İnanç, değer ve etik üzerinden çıkan çatışmaların yarattığı gerginlikleri de inceleyebilirler.
Politika, Güç ve Adalet
Öğrenciler, eserlerin hakların ve sorumlulukların çeşitli yanlarını nasıl ele aldığına; hükümetlerin ve kurumların işleyişlerine ve yapılarına odaklanabilirler. Güç hiyerarşilerini, servetin ve kaynakların dağıtılmasını, adalet ve hukukun sınırlarını, eşitlik ve eşitsizlikleri, insan haklarını, barış ve çatışmayı da inceleyebilirler.
Sanat, Yaratıcılık ve Hayal gücü
Öğrenciler, eserlerin estetik ilham, yaratım, zanaat ve güzelliğin farklı yanlarını nasıl ele aldığına odaklanabilirler. Bakış açılarının sanatla nasıl şekillendiğine, sanatın bunlara nasıl meydan okuduğuna ve toplumdaki sanatın işlevine, değerine ve etkilerine de odaklanabilirler.
Bilim, Teknoloji ve Çevre
Öğrenciler, eserlerin insanlar ve çevre arasındaki ilişkileri ve teknoloji ile medyanın topluma yönelik çıkarımlarını nasıl incelediğine odaklanabilirler. Ayrıca bilimsel gelişim ve ilerleme fikrine de göz atabilirler. Sözlü sunumları için küresel bir sorun seçen öğrenciler, sadece yukarıdaki sorgulama alanlarından seçmemeye (çünkü bunlar çok geniş kavramlardır), 10 dakikalık bir sözlü sunumda makul düzeyde incelenebilecek belirli bir sorun belirlemeye de dikkat etmelidirler. İncelenecek küresel sorun geniş ölçekte önemli, doğası gereği ulusötesi olmalı ve etkisi yerel bağlamda her gün hissedilen bir sorun olmalıdır. Sorun, seçilen özetlerde/eserlerde net şekilde açıklanmalıdır.
Örneğin “Kültür, kimlik ve toplum” alanında cinsiyet teması, bireysel sözlü sunum için gereğinden fazla geniş bir konu olabilir. Bu temayla ilgilenen bir öğrenci, bunun yerine cinsiyet ayrımının kendisini farklı bağlamlarda nasıl gösterdiğini, bunun pek çok türdeki eserde nasıl işlendiğini ve farklı yazar tercihlerinin “cinsiyet ayrımı” ile anlatılmak isteneni nasıl belirlediğini ve ayrımın olumlu ya da olumsuz olarak görülmesi gerekip gerekmediğini inceleyebilir, böylece öğrencilerin yazarın tercihlerini ve bunun farklı okurların/ izleyicilerin anlayışları üzerinde bırakabileceği etkileri değerlendirmesi sağlanır.
Sözlü sunum sadece seçilen iki eserde işlenen küresel soruna odaklanacaktır. Öğrenci, sözlü sunumun dengeli bir yaklaşımı olmasını sağlamalı, iki eseri de eşit şekilde ele almalıdır. Bu yüzden öğrencinin tartışma için eşit yeterlilikte materyal sunan özetler/eserler seçmesi önemlidir.
Bireysel Sözlü Sunumun Yapılması
Öğrenciler değerlendirmeye kadarki çalışmaları içerisinden istedikleri eserleri kullanma esnekliğine sahiptir. Bireysel sözlü sunum için seçilen metinlerin sonradan başka bir değerlendirme bileşeni için kullanılamayacağı unutulmamalıdır. Öğrenciler kendi sözlü sunum konularını kendileri seçmelidir. Öğretmenler geçerli küresel sorun, uygun eser/metin seçimi ve etkili özet tercihi konularında öğrencileri takip etmeli ve onlara yol göstermelidirler, ancak öğrencilere konu önerisinde bulunmamalı ve ne yapmaları gerektiğini söylememelidirler. Öğretmenler öğrencilerin hazırlanması konusunda önemli bir rol üstlenseler de, bu öğrenci tarafından ilham alınmış ve oluşturulmuş bir sözlü sunum olmalıdır.
Sözlü sunum, ders süresince önemli sayıda eser incelendikten sonra herhangi bir zaman gerçekleştirilebilir (örneğin, Yüksek Seviyedeki on üç eserden yedisi ve Standart Seviyedeki dokuz eserden beşi). Sözlü sunumda kullanılan tüm eserlerin, dersin öğretmesinin bir parçası olması gerekir. Sözlü sunumun, dersin ilk yılının son bölümünde ya da dersin ikinci yılının ilk bölümünde yapılması tavsiye edilir. Sözlü sunumun yeri ve zamanı öğretmen tarafından seçilir. Öğretmenler isterlerse tüm sözlü sunumları bir günde ya da birkaç günde yapabilirler. Öğrenciler, sözlü sunumun yapılacağı zamana dair makul bir süre öncesinden bilgilendirilmelidir.
Öğrencilerin sözlü sunumlarının genel hatlarının hazırlamaları için okullara formlar verilecektir. Öğrenciler genel hatları önceden hazırlamalıdır, bunlar sözlü sunumları için bir çıkış noktası teşkil edecektir. Öğrenciler genel hatları, hazırlanmış bir metin olarak okuyamazlar. Form, öğrencilerin sözlü sunumlarını yapılandırmalarını sağlayacak maksimum 10 madde belirlemelerini sağlar. Bireysel maddeler çok uzun olmamalıdır. Okullar sonuçların yayınlanmasına dek genel hatlar formunun tüm nüshalarını saklamakla yükümlüdür. Öğrenci performansının özgünlüğünü sağlamak için okulların bu formları IB’ye göndermesi gerekebilir.
Öğrenci tarafından seçilen özetlerin nüshaları, bireysel sözlü sunum değerlendirmesinden en az bir hafta önce onaylanmak üzere öğretmene sunulmalıdır. Böylece öğretmenler değerlendirme sırasında kendi özetlerine sahip olurlar ve bu şekilde öğrenciye sorulacak uygun soruları belirleyebilirler.
Özetler temiz, işaretlenmemiş nüshalar olmalıdır; öğrenci, bireysel sözlü sunum değerlendirmesinin yapılacağı odaya beraberinde sadece özetleri ve genel hatları getirebilir.
Bireysel sözlü sunum öğrenci ile öğretmen arasında gerçekleşir. Öğretmen, öğrencinin özetlere/metne dair bilgisini ve anlayışını görmek ve seçilen küresel soruna ilişkin yazarların yaptığı tercihlere yönelik analizini değerlendirmek için sorular sorar. Öğretmenler, kendilerine daha az güvenen öğrencileri teşvik etmeli ve onlara ispatlanmamış veya yetersiz ifadelerini açma fırsatı vermelidir.
Bireysel sözlü sunum 10 dakika sürer, ardından öğretmen 5 dakika boyunca sorular yöneltir.
Bireysel sözlü sunum içeriden değerlendirilir ve IB tarafından dışarıdan yönetilir. Sözlü sunumun ses kayıtları ve ilgili özetler bu moderasyonun amacı için gereklidir. Bu nedenle tüm materyaller ve kayıtlar düzgün ve doğru şekilde toplanmalı ve saklanmalıdır. Kayıtlar açısından uygun, sessiz bir ortamın sağlanmasına özen gösterilmelidir.
